Het bestrijden van onkruid is een lastig karweitje en voor je het weet staat jouw moestuinbak of kweektafel vol met planten die je er liever niet in zou hebben. Toch biedt onkruid voordelen. Sta dus even stil bij de volgende punten voordat je het onkruid verwijdert uit de kweekbak.
Ongewenst of belangrijk in de kweekbak?
De voordelen van onkruid zijn veel breder dan alleen het aantrekken van insecten. Hieronder een lijst met voordelen:
- Indicatorplant
- Bovenhalen van sporenelementen
- Voorzien in waardevol compostmateriaal
- Nuttige insecten aanmoedigen
- Visueel aantrekkelijk
- Kan dienen als groenbemester
- Sommige soorten zijn eetbaar (en lekker!)
Indicatorplant van jouw bodem
Een aantal van bovenstaande punten spreken voor zich, maar de term indicatorplant was voor ons ook even nieuw. Wat bedoelen ze daarmee? De term geeft vooral aan dat onkruid je veel kan vertellen over de staat van jouw moestuingrond. Onkruid groeit namelijk nooit zomaar in de je moestuinbak en zegt veel over de aanwezige voedingsstoffen.
Een voedselrijke grond in de moestuinbak
Er zijn een aantal onkruiden die wijzen op een voedselrijke bodem. Onder andere akkerdistels, paardenbloem, ganzenvoet, klein knopkruid (kaal knopkruid), veldmuur, vogelmuur, brandnetels, straatgras, melde en zevenblad groeien namelijk graag op een voedselrijke grond. Onkruiden waar dus helemaal niet mis mee is en daarnaast ook nog eens relatief eenvoudig te verwijderen zijn door het schoffelen.
Stikstofrijke grond in de kweekbak
Als de bodem veel stikstof bevat zal kleefkruid en kaasjeskruid weeldig tieren. Op zich is dat een prima signaal, want stikstof wordt in gewassen gebruikt voor het maken van eiwitten, de bouwstenen van de plant. Daarnaast is stikstof een bestanddeel van enzymen, chlorofyl (bladgroen), DNA en vitaminen.
Een overschot aan stikstof kan echter tot gevolg hebben dat je grote, slungelige planten krijgt en dat uit zich in een explosieve groei met veel blad en stengel en veel water erin. Daardoor zijn de planten gevoeliger voor ziektes en schimmels, maar ook voor vorst. Verder kan er vertraging optreden in de vruchtvorming en zijn de vruchten minder lang te bewaren.
Een slechte bodemstructuur?
Klein hoefblad betekent dat je grond in jouw kweekbak of moestuintafel een slechte structuur heeft. Dat maakt het lastig voor de wortels om diep te wortelen waardoor je een oppervlakkig wortelstelsel krijgt. Een oppervlakkig wortelstelsel betekent bijvoorbeeld dat je vaker water moet geven in tijden van droogte, maar ook dat dat voedingsstoffen moeilijker bereikt kunnen worden.
Als je de structuur van de bodem wilt verbeteren kan het goed zijn om de bodem eenmalig te spitten en daarbij voldoende voeding en compost toe te voegen. Hierdoor krijgt het bodemleven een stimulans waardoor bijvoorbeeld wormen kanaaltjes gaan graven door de teellaag. Zo wordt de bodem weer luchtig en gezond.
Een zure bodem in de bak
De naam zegt het eigenlijk al, ridderzuring en veldzuring wijzen op een zure grond in de kweekbak. Ook planten als adelaarsvaren, moeraspaardenstaart, hondskamille en speenkruid groeien graag op een zure bodem.
Een zure grond is in principe niet heel schadelijk voor planten. Planten ademen namelijk koolstof in en daarmee wordt de bodem van nature zuur. Een te lage pH van de grond (te zuur) is echter niet goed en kan verholpen worden door kalk te strooien.
Onkruid op een kalkrijke grond
Onder andere kopklaver, akkerwinde, klaproos, hoefblad, dovenetel, veldsalie en wolfsmelk groeien graag op een kalkrijke grond. Een bodem met kalk is goed voor bacterien die plantresten afbreken, maar de opbouw van humus wordt door de kalk juist lastig. Daarnaast houdt kalk de bodem luchtig waardoor het bodemleven zuurstof krijgt om te ademen.
Een kalkrijke grond kan het gevolg zijn van jaarlijks kalk strooien maar de bodem kan van nature ook kalkrijk zijn zoals zavel- en kleigrond. De grond is dan erg ‘basisch’ en het is niet zo eenvoudig om grond weer zuurder te maken. Dit lukt eigenlijk alleen door het toevoegen van plantresten of compost. Ook kan het helpen om een groenbemester te zaaien in het najaar die veel organische stof oplevert.
Een stikstofrijk en verdichte bodem in de kweekbak
Als er distels groeien in jouw kweekbak of moestuintafel dan betekent het dat je beschikt over een stikstofrijke grond, maar ook eentje die erg compact en verdicht is. Alle onkruiden met een penwortel zoals distels, biggenkruid, ridderzuring en paardenstaart wijzen op een slechte bodemstructuur. Zorg ervoor dat je de bodem dus weer luchtig maakt met spitten. Voeg echter niet te veel compost toe, de bodem beschikt namelijk al over voldoende voedingsstoffen.
Onkruid vertelt iets over jouw moestuinbak
Verrassend genoeg vertelt onkruid dus iets over de staat van jouw moestuingrond. Het is natuurlijk geen exacte wetenschap, en 1 plantje zegt nog niet meteen iets over de hele bodem, maar als er meerdere plantjes uit dezelfde categorie staan kun je er redelijk zeker van zijn dat het iets vertelt over jouw bodem. Dus, hoe zit dat bij jou? Op welke grond teel jij je groenten en welke onkruiden zie jij veel?
