Het bedekken van de bodem ofwel mulchen wordt door moestuinexpert steeds meer aangeprezen als de manier om natuurlijker en duurzamer te moestuinieren in een moestuinbak of kweektafel. Een bedekte bodem is namelijk altijd beter dan een kale grond.
De bodem bedekken met levende gewassen en planten is natuurlijk het allerbeste. Zo kun je in de winter bijvoorbeeld veldsla of groenbemesters toepassen in jouw kweekbak of kweektafel om het bodemleven te beschermen. Is dit niet mogelijk dan kun je altijd gebruik maken van materialen om de bodem te bedekken; dit noemen we mulchen.
Waarom mulchen in de kweekbak?
Waarom zou je de bodem van de kweekbak of kweektafel bedekken? Het grootste voordeel is dat onkruid door de mulchlaag geen kans krijgt. Daarnaast verbetert mulchen de bodemstructuur doordat het bodemleven aan de slag gaat met de mulchlaag en verwerkt wordt tot een luchtigere bodem en dringen voeding, lucht en vocht beter door in de bodem.
Een mulchlaag beschermt de bodem daarnaast tegen kou en warmte en voorkomt uitdroging. Bij flinke regenbuiten slaat de grond niet dicht en vorst dringt minder door in de grond. De mulchlaag in de kweekbak moet hiervoor wel een aantal centimeters dik zijn voor het juiste effect.
Met welke materialen kun je mulchen in de moestuinbak?
De kweekbak kun je het beste mulchen met bijvoorbeeld bladeren, cacaodoppen, hooi, kruiden (zoals brandnetel of smeerwortel vanwege hun voedingswaarden), oogstresten, stro, vers maaisel van het gazon (strooi dit dan wel dun uit) of vers groen snoeiafval.
Hoe strooi je de mulchlaag in de kweekbak?
Fijne materiaal zoals gras, kruiden en cacaodoppen mag je tot vijf centimeter dik aanbrengen op de aarde. Zo strooi je dunne laagjes met gazonmaaisel tot je de dikte van 5 centimeter bereikt hebt in de kweekbak. Grof en luchtig materiaal leg je tot tien centimeter dik aan in de moestuinbak.
Wanneer ga je een mulchlaag aanbrengen?
Vanaf eind mei breng je een mulchlaag aan tussen de groenten en kruiden zodat de grond beschermd wordt in de zomer. In de late herfst dek je af de moestuinbak bak af met een laag van wel 20 centimeter van hooi, oogstresten, stro en composthoopmateriaal om de bodem te beschermen in de winter. Begin maart haal je deze winterbedekking weg uit de kweekbak om de bodem te laten opwarmen aan de voorjaarszon en de moestuinbak zaaiklaar te maken. De bedekking kun je vervolgens op de composthoop leggen.
De voordelen van mulching?
- Je beschermt je bodem tegen zon, wind en (slag)regen. Zo gaat je goede bodem niet uitdrogen, wegwaaien of uitspoelen.
- Je onderdrukt de opkomst van eenjarige onkruiden.
- Je bevordert een goede bodemstructuur.
- Je mulchmateriaal breekt af en levert plantenvoeding.
- Onder de mulchlaag floreert het bodemleven.
Mulchen helpt tijdens warme zomers
Droogte en hitte door klimaatveranderingen maken een aantal teelten steeds moeilijker in de moestuinbak. De plantengroei valt namelijk stil door hitte-/droogtestress. Een test tijdens een hittegolf in 2018 wees uit:
- Luchttemperatuur: 30 graden
- Onbedekte grond: 50 graden
- Grond onder 2 cm mulch: 30 graden
- Grond onder 10 cm mulch: 23 graden
Mulch dus jouw moestuinbak om de wortels van jouw groenten en kruiden, én het bodemleven, verkoeling te bieden tijdens de warme zomers.
Welke materialen gebruik je beter niet in de moestuinbak?
Voor het mulchen van de moestuinbak of kweektafel gebruik je beter geen oude houtsnippers. Deze bevatten te veel koolstof en hebben zo een negatieve invloed op de plantontwikkeling. Gebruik ze liever op paden en tussen bomen en struiken. Verder is gazonmaaisel met zaad van eenjarig onkruid zoals muur en straatgras af te raden. Deze wil je niet in de moestuinbak terug vinden. Ook mest dien je met mate te gebruiken omdat een overvloed aan stikstof nadelig kan zijn.
Komen er beestjes onder de mulchlaag?
Slakken en woelmuizen kunnen toenemen in aantal onder mulchlagen. Leg hiertegen niet een te dikke laag aan en verstoor de mulchlaag af en toe. Verder komen er uiteraard insecten voor die de mulchlaag zullen afbreken zoals duizendpoten, pissebedden en pieren. Ook loopkevers zullen graag in een mulchlaag vertoeven. Zij eten namelijk graag slakken, wormen en plantenetende beestjes. Tenslotte zullen er ook schimmels en bacterien voorkomen om de mulchlaag af te breken.
Waar moet je verder op letten bij een mulchlaag?
Strooi geen grasmaaisel over grotere onkruiden, zoals brandnetels. Deze gaan er alleen maar harder door groeien. Strooi verder ook geen grasmaaisel tussen veldsla, snijsla en spinazie. Deze sprietjes wil je namelijk niet tussen de oogst hebben. Leg tenslotte nooit een dikke laag mulch neer van gazonmaaisel. Deze begint namelijk te broeien in de kweekbak.
Moestuintips voor het mulchen
- Bedek in november je moestuinbak met een laag paardenmest en stro en laat er de hele winter kippen in scharrelen. In de lente hark je de grove resten weg en de grond in de moestuin is klaar.
- Natuurreservaten produceren heel veel balen hooi, die je gratis mag halen. Er zitten wel vrij veel (onkruid)zaden in.
- Strooi je vers gazonmaaisel gewoon rechtstreeks (en dunnetjes) over het loof heen. De sprietjes vallen binnen een paar dagen wel naar de bodem.
- Stro wordt vaak gebruikt om de bodem onder je aardbeien, courgettes of pompoenen af te dekken zodat de vruchten niet gaan rotten.
- Houtsnippers kun je zelf maken door takken die je gesnoeid hebt met een hakselaar te versnipperen.
- Als je vervelende insecten in je moestuin hebt, gebruik dan kruiden zoals oregano, salie, lavendel, munt en koriander door je mulchlaag. Insecten raken door de geur in de war en laten je gewassen met rust.
- Let op met wortelonkruiden en onkruid dat zaad heeft geschoten, daarmee breng je juist ongewenst materiaal in de tuin.
- Plastic of karton kun je gebruiken om hardnekkig wortelonkruid zoals zevenblad kwijt te raken. Je bedekt kale grond met plastic of karton en dekt dit af met wat zwaarder materiaal zodat het niet wegwaait. Laat dit een jaar liggen. Het wortelonkruid zal niet meer groeien en afsterven door gebrek aan licht, lucht en water.
Kortom, mulch meer voor minder werk en een betere bodem in de moestuinbak of moestuintafel. Door deze betere bodem zul je daarnaast een nog betere oogst behalen uit de moestuinbak. Begin dus snel met het mulchen van jouw kweekbak.
