Wil jij een moestuin beginnen met moestuinbakken of kweektafels? Of heb je een klein stukje grond? Ook dan kun je met slim plannen aardig wat lekkere maaltijden bereiden met de oogst van jouw eigen groenten uit eigen tuin. Met het maken van een moestuinplan ga je voorbereid het nieuwe seizoen in en kun je efficiënt gebruik maken van de ruimte in jouw kweekbak of moestuintafel.
Evalueer de moestuinbak van afgelopen jaar
Voordat je begint met het maken van een moestuinplan is het goed om even het afgelopen seizoen de revue te laten passeren. Wat ging er afgelopen seizoen goed en wat kon beter? Nu zit het nog allemaal vers in je geheugen en kun je misschien herleiden waar het door kwam. Soms kun je met een betere indeling het resultaat verbeteren, dus neem de bevindingen van afgelopen moestuinseizoen mee.
Al doende leert men moestuinieren
Menig moestuinder begint zijn moestuinbak zonder planning, waardoor de opbrengst vaak het eerste jaar teleurstelt. Men zaait te laat, combineert groenten die elkaar nadelig beïnvloeden en men heeft geen idee hoe lang het duurt voordat men iets kon oogsten waardoor bedden onnodig leeg blijven aan het eind van het seizoen. Door het maken van een moestuinplan ga je voorbereid het nieuwe seizoen in met jouw moestuinbak of kweektafel. Het werkt!
Houd rekening met de composthoop
Als je een moestuin begint mag een composthoop zeker niet ontbreken. Je kunt er namelijk jouw groenten-, fruit-, groen- en snoeiafval kwijt en het levert je naar verloop van tijd mooie compost op die je kunt gebruiken in jouw kweekbak of moestuintafel voor de verbetering van de bodem en het bemesten van de gewassen.
Let er wel op dat de composthoop op een schaduwrijke plek uit de wind ligt zodat deze niet te snel uitdroogt. Wil je meer weten over het maken van compost? Lees dan hier meer over composteren.
Een moestuinplan maken voor de kweekbak
Natuurlijk het wat moeite en tijd, maar als je eenmaal een moestuinplan gemaakt hebt voor jouw kweekbak kun je die elke jaar hergebruiken. Eventueel pas je die later aan als je nieuwe groenten wilt proberen of als achteraf blijkt dat iets niet te eten is. Daarnaast is het verstandig om vruchtwisseling toe te passen, waardoor je bepaalde gewassen elk seizoen op een andere plaats zet.
De stappen voor jouw moestuinplan
We gaan beginnen! Ondanks dat het winter is kun je dus nu al aan de slag met het inrichten van jouw moestuinbakken. Dat doe je met het volgende stappenplan:
1. Kies jouw favoriete groenten
Allereerst is het heel erg belangrijk dat je groenten en kruiden kweekt in de kweekbak die jij lekker vindt. Het is namelijk zonde als je gewassen teelt die je later weggooit. Echter door dat je maar beperkte ruimte hebt in de kweekbakken is het belangrijk dat je slimme keuzes maakt. Zo kies je bijvoorbeeld voor groenten die snel groeien, hergroeien, die de hoogte in groeien of die een grote opbrengst hebben. Denk hierover voor je een moestuinplan maakt en noteer deze gewassen.
2. Zoek uit welke gewassen elkaar versterken
Bepaalde gewassen doen het beter naast elkaar dan anderen. Zo kunnen gewassen elkaar beschermen tegen ongedierte of gebruiken ze elk andere voedingsstoffen. Op deze manier weet je welke gewassen je naast elkaar kunt zetten en welke niet. Een beetje kennis van deze combinatieteelt zorgt ervoor dat de opbrengst uit jouw moestuinbak zo hoog mogelijk is.
3. Noteer de zaai, plant- en oogsttijd
Elk gewas groeit op zijn eigen tempo. Zo heb je zomergroenten zoals tomaten, maar ook groenten die het juist goed doen in de winter, zoals boerenkool. Als je een goede planning wilt maken voor jouw moestuintafel of kweekbak, moet je weten wat de zaai, plant- en oogsttijd van jouw groenten is. Hierdoor weet je wanneer welke bak leegkomt en wanneer je moet zaaien voor een goede oogst.
4. Deel je groenten in
De groenten deel je in groepen van dezelfde familie in die dezelfde behoefte hebben qua bemesting. Op deze groepen pas je vruchtwisseling toe; dat wil zeggen dat je ervoor zorgt dat een groentesoort die dit jaar in een bepaalde moestuinbak groeit, volgend jaar in een andere bak wordt geteeld. Als je jaar in jaar uit dezelfde groep in dezelfde kweekbak zet, dan kunnen ziektes en plagen die je groente aantasten zich heel goed ontwikkelen. De schade wordt dan ieder jaar groter. Voor deze teeltwisseling kun je kiezen voor een zesjarig schema. Je begint dan een moestuin in zes moestuinbakken:
De indeling van de zes bakken is als volgt:
- Koolgewassen (kruisbloemigen), zoals rode kool, witte kool, bloemkool, broccoli, radijs, Chinese kool.
- Bladgewassen, zoals diverse slasoorten, warmoes, postelein, spinazie.
- Vruchtgewassen (komkommerachtigen), zoals courgette en pompoen.
- Wortelgewassen (schermbloemigen), zoals ui, rode biet, knolvenkel, winterwortel, pastinaak.
- Aardappelen (nachtschadeachtigen).
- Peulgewassen (vlinderbloemigen), zoals erwten en bonen.
Wisselen tussen de bakken
Na een jaar is het tijd om te wisselen. Zo komen de bladgewassen in de bakken van de koolgewassen, de vruchtgewassen in de bakken van de bladgewassen en ga zo maar door. Op deze manier duurt het zes jaar voor een gewas / groep weer in dezelfde bak terecht komt.
Het vierjarig schema voor de kleine moestuin
Heb je minder ruimte voor een moestuin dan kun je ervoor kiezen om de vruchtgewassen en de aardappelen, die veel plaats nodig hebben, weg te laten, en te kiezen voor een vierjarig schema in jouw kweekbakken.
5. Begin met tekenen van jouw moestuinbak
Je kunt beginnen. Nu je alle informatie hebt kun je aan de slag met het puzzelen; wat kan wel en wat kan niet naast elkaar? Hoeveel ruimte heeft een gewas nodig? Wanneer kan ik een groente oogsten en er weer iets achteraan zaaien? Zet het allemaal in jouw plan en maak gerust en eerste opzet op papier.
Tips voor het maken van een moestuinplan
- Maak een moestuinplan in excel. Zo kun je deze elk jaar gemakkelijk hergebruiken en kun je gemakkelijk wisselteelt en vruchtwisseling in de moestuinbakken bijhouden.
- Maak een aantal vaste bakken met aardbeien, rabarber, bessen, bramen en frambozen.
- Vul de gaten op met kruiden zoals munt, rozemarijn, tijm, bieslook en oregano.
- Volg het wisselteeltschema niet té strak. Het is namelijk heel lastig om bij het inrichten van een nieuwe moestuin meteen te weten waar je je vaste planten wilt.
- Plan ook een bak voor vaste bloemen zoals dahlia’s, asthers en ridderspoor.
