Het nieuwe jaar is nog maar net begonnen en dat betekent dat het winter is. De tijd van kleurrijke bloemen en hard groeiende gewassen in de moestuinbak of kweektafel is voorbij. Het echte moestuinseizoen loopt namelijk zo’n beetje van begin maart tot eind oktober. Toch is er nog genoeg te doen waarmee jij jezelf in de wintermaanden kunt vermaken. Zo kun je de moestuinbakken voorbereiden op volgend seizoen of aan de slag in de venterbank. Lees hier onze tips voor de moestuin in de winter.
Oogsten van wintergroenten
Als je bij het inrichten van de moestuinbakken goed nagedacht hebt is het mogelijk om ook in de wintermaanden nog groenten zoals boerenkool, spruitkool, winterprei en winterpostelein te oogsten. Met een goede planning kun je namelijk zorgen dat je tot later in het seizoen gewassen in de kweekbak hebt staan. Denk daar wel op tijd over na, want veel wintergroenten zaai je in de zomermaanden.
Wat kun je oogsten in de winter?
Op het moment dat de zomergroenten al lang geoogst zijn wordt het vanaf november tijd voor de typische wintergroenten. Zolang het nog niet te nat is en het niet vriest kun je de gewassen af en toe oogsten, daarna wordt het tijd om veel groenten te oogsten en te bewaren. De volgende gewassen kun je oogsten in de winter:
- Aardperen kun je oogsten vanaf november. Haal ze met een vork uit de grond en verwerk ze meteen. Het voordeel van aardperen is dat je ze in de grond kunt laten zitten tot je ze nodig hebt. Ze zijn namelijk winterhard.
- Crosne of Japanse andoorn kunnen geoogst worden zodra het loof is afgestorven. Haal de knolletjes uit de grond en bewaar ze op een donkere, koele plaats.
- Bladgroenten kun je oogsten als je een maand geleden nog sla, spinazie of veldsla hebt gezaaid in de kas.
- Rode-, witte-, spits- en savooiekool kunnen nu geoogst worden. Als je ze beschermt tegen de vorst kun je ze ook gewoon in de moestuinbak of kweektafel laten staan. Ook de boerenkool en spruiten zijn klaar om geplukt te worden naar behoefte.
- Pastinaak kun je bij ook oogsten naar behoefte. Bij zacht winterweer kunnen ze in de grond blijven zitten.
- Snijbiet is bestand tegen de winter en dus te oogsten. Daarnaast zorgt snijbiet voor een mooi kleurrijk tafereel in de kweekbak.
- Winterprei kun je, zolang het niet te hard vriest, in de winter oogsten.
De oogst beschermd bewaren
Sommige gewassen uit de moestuinbak of kweektafel kun je na de oogst nog weken bewaren. Denk maar eens aan rapen, wortelen en andere wortelgewassen. Deze kun je na het oogsten in de buitenlucht of in een koele kelder bewaren door ze, als ze goed droog zijn, op te stapelen tot ongeveer 50 centimeter hoogte en ze met een 20 centimeter dikke deken van stro, aarde en plasticfolie te bedekken. Zorg er wel voor dat er ruimte is voor ventilatie om schimmels tegen te gaan.
Hergroeien van geoogste groenten
Wat ook erg leuk is om te proberen tijdens de winter is het laten hergroeien van geoogste groenten. Dit kun je doen met de groenten als sla, lente-ui, prei, paksoi, Chinese kool of bijvoorbeeld gember uit de supermarkt, maar ook met de oogst uit jouw kweekbak. Plaats de wortel van de plant die je over houdt na het oogsten in een bakje met een laagje water en wacht tot er wortels ontstaan.
Kweken van kiemgroenten in de vensterbank
Naast het hergroeien van groenten is het ook leuk om zelf kiemgroenten te kweken in de vensterbank. Kiemgroenten zijn eigenlijk de zaailingen van normale groenten alleen oogst je deze heel jong, nog voor ze volgroeit zijn. Ondanks dat ze nog klein zijn zitten ze vol vitaminen, mineralen en antioxidanten. Supergezond dus en heerlijk door een salade of smoothie.
De moestuingrond voorbereiden
Gedurende de winter kun je er alvast voor zorgen dat de grond in jouw moestuin of kweekbak klaar is voor het nieuwe seizoen. Zo kun je verse mest over de moestuin verspreiden of koemest korrel mengen in de moestuinbak. Hierdoor kan de mest alvast intrekken in de bodem voor het nieuwe moestuinseizoen begint. Ook kun je de bodem bedekken met mulch. Dit is een laag organisch materiaal als bladeren, stro of bijvoorbeeld houtsnippers waarmee je de bodem beschermt tijdens de winter. Daarnaast zetten bodemdieren deze laag om in compost waar je groenten en kruiden in het voorjaar weer van kunnen profiteren.
De voordelen van bodembedekking
Het dekken van de bodem tijdens de winter heeft veel voordelen. Het beïnvloedt namelijk de structuur van je bodem. Regen, sneeuw en vorst zorgen er namelijk voor dat de grond in de kweekbak dichtslibt en niet meer kan “ademen”. Door het mulchen van de bodem voorkom je dit proces. Daarnaast zorgt de laag mulch ervoor dat onkruidzaden verstikken en niet meer kunnen groeien. Het houdt tevens het vocht niveau op peil en zorgt voor een schuilplaats van nuttige insecten tijdens de winter.
Spitten in de moestuinbak?
Veel traditionele moestuinierders zweren erbij, je ziet ze vaak op volkstuintjes; mannen die gebukt met een spade de hele moestuin omspitten. Met een moestuinbak of kweektafel is dit niet nodig! Er kleven namelijk nadelen aan het spitten en het scheelt je nog zwaar werk ook. Er zijn een aantal redenen om niet te hoeven spitten:
- Met spitten vermeerder je de wortels van onkruid. Elke losse wortel groeit vervolgens uit tot een nieuw plantje. Door te spitten neemt het onkruid dus toe. Onkruid kan ook voordelen hebben voor de moestuinbak, lees het in ons blog.
- Spitten een zware handeling en daardoor slecht voor je rug. Bij elke steek en omme draai van de grond belast je de rug.
- Zaden van onkruid welke diep in de grond zitten, zien het licht en gaan dan over tot ontkieming. Als je niet spit blijven ze slapen.
- De in de grond aanwezige koolstof reageert met zuurstof uit de lucht en dat verhoogt het broeikaseffect. Dat lijkt voor jouw moestuinbak misschien onzin, maar er wordt beweerd dat als we stoppen met spitten er geen broeikaseffect meer is.
- Het bodemleven zit al helemaal niet te wachten om gespit te worden. In de moestuingrond zitten ongeveer een half miljoen bacteriën. Als nu de dieper gelegen bacteriën boven komen te liggen dan krijgen deze te veel zuurstof en visa versa.
- Grond die niet gespit is houdt langer vocht vast. Je hoeft dus minder snel water te geven in jouw kweekbak of kweektafel.
- Als je spit kan je de structuur nadelig beïnvloeden. Het beste mulch je de grond, hierdoor trek je wormen aan en deze graven gangen in zelfs de vaste grond.
- Spitten kost veel tijd
- Ongespitte grond is sneller geschikt voor het zaaien. De gespitte moestuinbakken moeten eerst hun balans terugvinden voordat ze geschikt.
Doe een bodemtest in de moestuinbak
Het kan nuttig en leerzaam zijn om aan het einde van het moestuin seizoen een bodemanalyse uit te laten voeren. Deze laat zien hoe het mede bodem is en wat je kunt toevoegen om deze te verbeteren. Vaak blijkt uit deze analyses dat jouw moestuinbak een tekort heeft aan kalk. Dit kun je strooien in de vorm van korreltjes en beïnvloedt de Ph-waarde van de grond.
Opruimen van de moestuinbak
Voor de natuur is het niet heel nodig om de moestuinbak op te ruimen, maar wij adviseren je toch graag om zieke en dode plantresten te verwijderen. Deze kunnen namelijk ziekten en schimmels bij zich dragen die volgend jaar weer tevoorschijn komen in de moestuinbak. Gooi ze bij in de GFT-bak en niet op de composthoop. Haal ook koolstronken die geen nut meer hebben weg en verwijder tomatenplanten, met het oog op mogelijke ziekten en schimmels, eveneens voor de winter uit de moestuinbak.
Je kunt droge plantenresten of restanten van bloemen laten staan tot in de lente. Deze zijn een tijdelijke voedselbron voor vogels en zien er leuk én mooi uit met een laagje rijp of wanneer het gesneeuwd heeft.
Vroeg zaaien in de moestuinbak
In de winter kun je nog niet al te veel zaaien in de moestuinbakken buiten, maar toch kun je al vroeg binnen of in de kas aan de slag. Zo kun je in de kas al een aantal weken eerder beginnen met tuinbonen en spinazie. Ook kun je in februari al tomaten, paprika’s en courgetteplanten voorzaaien in de vensterbank.
TIP: Maak je moestuinbak verrijdbaar met wieltjes en rij deze naar binnen of in de kas.
Bescherm jouw moestuinbak tegen de kou
Mocht de winter echt nog zijn intrede doen dan is het van belang dat je de groenten en plantjes die nog in de moestuinbak staan beschermd tegen de vorst. Plaats de moestuinbak tegen een muur en bedek de bak met een laag van 30 centimeter stro vermengt met aarde. Hiermee creëer je een isoleerlaag die jouw plantjes beschermt. Kleine groentenplantjes kun je beschermen met een dunne plasticfolie tegen slechte weersomstandigheden. Zet deze vast met stenen of maak een tunnel door het folie te ondersteunen.
Maak een plan voor jouw moestuinbak
Verheug jij je al op het nieuwe moestuin seizoen? Vanwege de winter is het rustig in de kweekbakken, toch kun je al aan de slag met het plannen van jouw moestuinbak. Hierbij is het allereerst belangrijk dat je afgelopen kweekseizoen evalueert, wat ging er goed en wat kon er beter? Vervolgens kun je een plan maken wat je wanneer en waar kweekt zodat je rekening kunt houden met het moment van oogsten. Op deze manier haal je een hogere opbrengst uit jouw moestuinbak. Daarnaast kun je rekening houden met wissel- en combinatieteelt; zo kun je de voordelen van groenten op elkaars “gezondheid” versterken.
Moestuin zaden kopen
Met dit plan weet je allereerst hoe je de moestuinbakken gaat inrichten, maar daarbij kun je ook vast zaden kopen voor in de moestuin. Vervolgens ga je in het voorjaar gewapend met het plan de moestuin in en weet je precies waar je wat moet zaaien.
Koop een moestuinbak of kweektafel
Als je duidelijk hebt wat je komend moestuin seizoen wilt gaan kweken en de zaden hebt besteld kun je kijken of je een extra moestuinbak of kweektafel wilt aanschaffen voor nog meer kweekplezier. In onze webshop vind je ons assortiment met kweekbakken, moestuinbakken en kweektafels voor jouw balkon of terras en ga voorbereid het seizoen in.
